Bài viết trình bày Nguồn gốc và sự lan truyền của tín ngưỡng thờ 108 vị Chiêu Ứng Anh Liệt; Sự hình thành, phát triển; những đặc điểm nổi bật và những giá trị của tín ngưỡng này đối với người Hoa và người Việt hiện nay. | 94 Nghiên cứu Tôn giáo. Số 8 - 2022 MAI THÙY ANH ̀ ́ TÍ N NGƯỠ NG THƠ 108 VI ̣ CHIÊU ƯNG ANH LIỆT ̉ ̉ CỦ A NGƯỜI HOA HAI NAM Ơ VIỆT NAM Tóm tắt Xuấ t phát từ những nguyên nhân kinh tế và biế n động chính tri ̣ mà người Hoa đã di cư đế n Viê ̣t Nam dưới nhiề u hình thức từ lẻ tẻ tự phát đế n ồ ạt quy mô. Trong suố t quá trình đi ̣nh cư ở Việt Nam ngoài những tín ngưỡng truyề n thố ng được người Hoa mang theo từ quê hương bản quán thì trong đời số ng của họ còn nảy sinh một số tín ngưỡng mới tiêu biể u là tín ngưỡng thờ 108 vi ̣ Chiêu Ứng Anh Liê ̣t của người Hoa Hải Nam. Từ góc nhìn Tôn giáo học bài viế t trình bày sự hình thành phát triển những đặc điể m nổ i bật và những giá tri ̣ của tín ngưỡng này đối với người Hoa và người Viê ̣t hiê ̣n nay. Từ khóa Người Hoa người Việt tín ngưỡng Chiêu Ứng Anh Liê ̣t. Mở đầ u Từ nửa sau thế kỷ XVII đế n đầ u thế kỷ XX các vi ̣chúa Nguyễn và triề u đinh nhà Nguyễn đã thực thi nhiề u chinh sách ta ̣o điề u kiê ̣n thuâ ̣n ̀ ́ lơ ̣i cho người Hoa đinh cư ở mô ̣t số vùng đấ t thuô ̣c Trung Bô ̣ và Nam ̣ Bô ̣ của Việt Nam. Do vâ ̣y nhiề u cô ̣ng đồ ng người Hoa đã đươ ̣c hình thành ta ̣i Thanh Hà Hô ̣i An Hà Tiên Sài Gòn - Chơ ̣ Lớn. Nhà Nguyễn đã cho phép ho ̣ lâ ̣p nên những bang hô ̣i riêng dựa trên cơ sở đồ ng hương đồ ng phương ngữ. Nhiề u người Hoa đế n từ những tỉnh duyên hải phía Nam Trung Quố c. Ho ̣ thường phân thành năm nhóm bang chính là Quảng Đông Triề u Châu Phúc Kiế n Hải Nam Khách gia. Người Hoa có nguồn gốc từ Hải Nam Trung Quốc dưới đây đề Viện Nghiên cứu Tôn giáo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Ngày nhận bài 20 7 2022 Ngày biên tập 15 8 2022 Duyệt đăng 30 8 2022. Mai Thùy Anh. Tín ngưỡng thờ 108 vị Chiêu Ứng Anh Liệt 95 cập ngắn gọn là người Hoa Hải Nam sinh số ng rải rác ở các tinh ven ̉ biể n Trung Bô ̣ và Nam Bô ̣ Việt Nam. Ho ̣ lâ ̣p nên .
