Hiện nay trong các nước XHCN đàn tiến hành cải cách tổ chức, đang nghiên cứu một cách sâu sắc nguyên nhân của những tích cực và tioêu cả về mặt lý luận và thực tiễn, vấn đề sở hữu là một trong những đề then chốt, cơ bản nhất, đồng thời cũng rất phức tạp. Do đó việc cải tổ, đổi mới và phát triển các quan hệ sở hữu (QHSH) là khâu chủ yếu trong đổi mới lĩnh vực kinh tế, cũng như các lĩnh vực xã hội khác của xã hội XHCN. | ChÕ ®é c«ng h÷u u viÖt so víi chÕ ®é t h÷u. Nhng nh÷ng u viÖt Êy kh«ng tù ®éng h×nh thµnh sau khi tËp trung t liÖu s¶n xuÊt vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ cña nhµ níc vµ hîp t¸c x·. Nã chØ ph¸t huy díi nh÷ng h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ cô thÓ, thÓ hiÖn ®óng ®¾n b¶n chÊt cña nã, thÓ hiÖn tèt nhÊt lîi Ých cña ngêi lao ®éng, cña tËp thÓ vµ toµn x· héi, ph¶n ¸nh ®óng nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña CNXH vµ b¶o ®¶m tÝnh linh ho¹t, n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt, kinh doanh. Nh÷ng h×nh thøc nh thÕ, kh«ng thÓ gi¶n ®¬n, thèng nhÊt díi mét h×nh thøc duy nhÊt nµo ®ã, mµ cÇn cã nhiÒu h×nh thøc phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña s¶n xuÊt, kinh doanh. Nhng dï bao nhiªu h×nh thøc, th× chóng vÉn ph¶i ph¶n ¸nh b¶n chÊt XHCN cña nã. Muèn vËy, tríc hÕt cÇn x¸c ®Þnh nh÷ng h×nh thøc c¬ b¶n, nÒn t¶ng cña së h÷u XHCN nh së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ – hîp t¸c x·. NhiÒu ngêi cßn cho së h÷u c¸ nh©n còng cã mét h×nh thøc c¬ b¶n cña së h÷u XHCN. Tõ nguån gèc Êy, trong thùc tiÔn ph¶i t×m kiÕm vµ lùa chän nh÷ng h×nh thøc thø hai, ph¸t sinh, nh÷ng h×nh thøc qu¸ ®é, hçn hîp. ThÝ dô trong c¶i tæ ë Liªn X«, ngêi ta ®ang nghiªn cøu híng c¶i tæ së h÷u toµn d©n lµ tiÕn hµnh ph©n cÊp chiÕm h÷u nhiÒu bËc, ®Þnh râ chøc n¨ng ph©n phèi t liÖu s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ lao ®éng gi÷a Nhµ níc, c¸c khu vùc kinh tÕ , ®Þa ph¬ng, tËp thÓ lao ®éng, tõng ngêi vµ tõng vïng. ViÖc ®ã nh»m giao quyÒn cho c¸c tËp thÓ, c¸c nhãm ®Õn tõng ngêi cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, sö dông cã hiÖu qu¶ t liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra. Ngêi ta còng ®ang nghiªn cøu nh÷ng h×nh thøc kÕt hîp së h÷u cña c¸ nh©n, cña tËp thÓ, cña toµn d©n.
