Nhà người HMông thường thống nhất 3 gian 2 cửa, một cửa chính, một cửa phụ và phải có hai cửa sổ trở lên. Trong 3 gian nhà chính, gian bên trái dùng để đặt bếp lò và chỗ ngủ của vợ chồng chủ nhà. Gian bên phải đặt bếp sưởi và giường khách. Gian giữa rộng hơn để đặt bàn thờ tổ tiên và là nơi tiếp khách, ăn uống của gia đình. Hai gian trái đặt cối xay ngô, giã gạo Bàn thờ tổ tiên của người HMông rất đơn giản, chỉ là một mảnh ván hoặc 3. | NHA O CUA NGUOI HMONG Nhà người HMông thường thống nhất 3 gian 2 cửa một cửa chính một cửa phụ và phải có hai cửa sổ trở lên. Trong 3 gian nhà chính gian bên trái dùng để đặt bếp lò và chỗ ngủ của vợ chồng chủ nhà. Gian bên phải đặt bếp sưởi và giường khách. Gian giữa rộng hơn để đặt bàn thờ tổ tiên và là nơi tiếp khách ăn uống của gia đình. Hai gian trái đặt cối xay ngô giã gạo. Bàn thờ tổ tiên của người HMông rất đơn giản chỉ là một mảnh ván hoặc 3 ống cắm hương làm bằng tre nứa cắm vào tường. Trong gia đình người HMông phòng ngủ của vợ chồng con cái được bố trí riêng. Người HMông ngủ bằng phản hoặc giát bằng tre mai đập giập. Người HMông rất khắt khe nơi ngủ của con dâu em dâu thì bố chồng và anh chồng không được vào và ngược lại con dâu em dâu không được vào chỗ ngủ của bố chồng anh chồng. Nhà của người HMông bao giờ cũng có sàn gác để cất giữ đồ đạc lương thực thực phẩm. Ngô lúa khi mang từ nương về bao giờ cũng được cât lên gác. Khói bếp sẽ làm khô và giữ cho không bị sâu mọt. Phong tục người HMông không cho con gái đàn bà được ngủ trên gác. Khi đàn ông trong nhà đi vắng thì con dâu không được phép lên gác. Nhà của người HMông không bao giờ làm dính sát vào nhau cho dù là anh em ruột thịt. Khi chọn đất làm nhà người Mông lấy 3 hạt gạo hoặc ngô đặt xuống khu đất đã chọn rồi đặt bát hoặc chậu gỗ lên trên sau đó thắp 3 nén hương khấn thần đất đốt 3 tờ giấy bản xin thổ công thổ địa cho gia chủ làm nhà. Sáng hôm sau hoặc sau 3 tháng chủ nhà quay lại xem số hạt ngô đặt dưới đất nếu thấy vẫn còn nguyên thì coi như đất ở nơi đó tốt làm nhà được. Nếu những hạt gạo hay ngô đó đã bị sâu hay kiến ăn thì coi như đất ở đó dữ không làm nhà được. Chọn được đất ở người HMông tiến hành san nền kê móng trình tường nhà. Công việc trình tường được làm khá công phu. Trong quá trình trình tường người lạ không được đến nhất là phụ nữ. Để trình tường người ta phải làm những chiếc khuôn gỗ có chiều dài 1 5 mét rộng 0 45- 0 5 mét. Khi trình tường người ta đổ đất vào khuôn gỗ và dùng .
