Nguyễn Du sinh ngày 23 tháng 11 năm Ất Dậu, tức ngày 3/1/1866 ở kinh thành Thăng Long trong một gia đình quý tộc lớn. Thân sinh ông là Hoàng Giáp Nguyễn Nghiễm (1708 – 1775), làm quan đến tham tụng (tể tướng) tước Xuân quận công triều Lê. | Thuyết minh Nguyễn Du Truyện kiều Nguyễn Du sinh ngày 23 tháng 11 năm Ất Dậu tức ngày 3 1 1866 ở kinh thành Thăng Long trong một gia đình quý tộc lớn. Thân sinh ông là Hoàng Giáp Nguyễn Nghiễm 1708 - 1775 làm quan đến tham tụng tể tướng tước Xuân quận công triều Lê. Mẹ ông là bà Trần Thị Tần quê Kinh Bắc đẹp nổi tiếng. 13 tuổi lại mồ côi mẹ ông phải ở với người anh là Nguyễn Khản. Đời sống của người anh tài hoa phong nhã lớn hơn ông 31 tuổi này rất có ảnh hưởng tới nhà thơ. Nguyễn Du là nhà thơ sống hết mình tư tưởng tình cảm tài năng nghệ thuật của ông xuyên suốt các tác phẩm của ông xuyên suốt cuộc đời ông và thể hiện rõ nhất qua áng văn chương tuyệt vời là Truyện Kiều Sự thăng tiến trên đường làm quan của Nguyễn Du khá thành đạt. Nhưng ông không màng để tâm đến công danh. Trái tim ông đau xót buồn thương phẫn nộ trước những điều trông thấy khi sống lưu lạc gần gũi với tầng lớp dân đen và ngay cả khi sống giữa quan trường. Ông dốc cả máu xương mình vào văn chương thi ca. Thơ ông là tiếng nói trong trái tim mình. Đấy là tình cảm sâu sắc của ông đối với một người lầm lũi cơ hàn là thái độ bất bình rõ ràng của ông đối với các số phận con người. Xuất thân trong gia đình quý tộc sống trong không khí văn chương bác học nhưng ông có cách nói riêng bình dân giản dị dễ hiểu thấm đượm chất dân ca xứ Nghệ. Về văn thơ nôm các sáng tác của ông có thể chia thành 3 giai đoạn. Thời gian sống ở Tiên Điền - Nghi Xuân .
