Sỏi tiết niệu là bệnh lý hay gặp, chiếm tỷ lệ từ 1 – 10%. - Lâm sàng đa dạng không đau hoặc đau thắt lưng, có thể đau quặn thận, đái máu hoặc không, có thể có sốt hoặc không. - Yếu tố thuận lợi tạo sỏi: Tiền sử chấn thương thân, nhiễm trùng đường niệu, ứ đọng nước tiểu, dị dạng đường niệu. - 90% là sỏi cản quang có cấu tạo can xi, sỏi hỗn hợp 70%. Một số ít sỏi không cản quang. - Thường gặp ở người có tuổi, nhưng có thể gặp ở trẻ em dưới 1. | Chẩn đoán hình ảnh sỏi tiết niệu 1. Đại cương - Sỏi tiết niệu là bệnh lý hay gặp chiếm tỷ lệ từ 1 - 10 . - Lâm sàng đa dạng không đau hoặc đau thắt lưng có thể đau quặn thận đái máu hoặc không có thể có sốt hoặc không. - Yếu tố thuận lợi tạo sỏi Tiền sử chấn thương thân nhiễm trùng đường niệu ứ đọng nước tiểu dị dạng đường niệu. - 90 là sỏi cản quang có cấu tạo can xi sỏi hỗn hợp 70 . Một số ít sỏi không cản quang. - Thường gặp ở người có tuổi nhưng có thể gặp ở trẻ em dưới 1 tuổi. - Đa số sỏi được hình thành ở cao rồi di chuyển xuống thành sỏi NQ BQ và sỏi niệu đạo. - Có thể cố định hay thay đổi vị trí Trước khi mổ lấy sỏi phải chụp lại phim kiểm tra vị trí sỏi. 2. Chẩn đoán hình ảnh a. Chụp hệ tiết niệu không chuẩn bị - Là phương tiện căn bản phát hiện sỏi vì đa sô là sỏi cản quang. - Sỏi cản quang là Hình ảnh bóng mờ có đạm độ cao tương đương xương Sỏi có thể gặp ở bất kỳ đâu trong đường dẫn niệu từ đài thận đến niệu đạo. - Bờ trơn nhẵn hoặc nham nhở - Kích thước sỏi thấy được từ 2 mm đến 10 cm. - Hình dáng sỏi thay đổi tùy theo vị trí sỏi Sỏi đài thận hình tròn hình tam giác. Sỏi bể thận hình tam giác lớn. Sỏi niệu quản hình bầu dục trục nằm ngang. Sỏi đài - bể thận Hình củ gừng sỏi san hô . - Có thể thấy bóng thận to do ứ nước thận. b. Siêu âm Cùng với phim hệ tiết niệu không chuẩn bị siêu âm là kỹ thuật thông dụng để phát hiện sỏi hệ tiết niệu. - Siêu âm thấy sỏi hệ tiết niệu là hình tăng âm kèm bóng cản phía sau nằm trong đường dẫn niệu không liên quan đến sỏi cản quang hay không cản quang . - Sỏi nhỏ 3mm không có bóng cản sỏi nhỏ ở đài bể thận khó thấy vì xung quanh là mỡ xoang thận tăng âm. - Hình dạng sỏi Với sỏi nhỏ thấy toàn bộ viên sỏi hình tròn hình bầu dục. Nếu sỏi lớn thì chỉ thấy được bề mặt sỏi có dạng đường thẳng hay hình vòng cung tăng âm kèm bóng cản phía sau. - Siêu âm thấy được sỏi ở đài bể thận đoạn đầu và đoạn cuối niệu quản niệu đạo nam. - Siêu âm rất khó phát hiện được sỏi niệu quản đoạn bụng do vướng hơi trong ruột trừ một số trường hợp
