Con người ấy có không gian tồn tại cũng rất độc đáo, vừa bình thường, vừa rất khác thường. Vũ trụ, càn khôn, bốn bể, giang sơn, vòng trời đất dọc ngang, ngang dọc | Sự thống nhất những đối cực trong phong cách nghệ thuật Nguyễn Công Trứ Con người ấy có không gian tồn tại cũng rất độc đáo vừa bình thường vừa rất khác thường. Vũ trụ càn khôn bốn bể giang sơn vòng trời đất dọc ngang ngang dọc. trước hết đây là môi trường chứng minh rõ ràng nhất cho sự hiện diện luôn luôn trong trạng thái hành động của con người hữu chí. Nhưng đây cũng là con người của mặt đất đời thường đầy bụi bặm của nhân thế với bao nhiêu mối quan hệ lợi danh chen chúc nhục vinh đắp đổi bởi vậy nó phải đón nhận tất cả. Thì ra không gian sinh hoạt xã hội lại là nơi để con người hữu chí trải nghiệm Vào cuộc trần ai khóc lẫn cười để rồi càng thấm cái chua chát của lẽ đời Đù mẹ nhân tình đã biết rồi Lạt như nước ốc bạc như vôi. Biết vậy nhưng Nguyễn Công Trứ vẫn không hề ngán. Ông vẫn coi đó là cuộc chơi. Cõi nhân thế này có những giới hạn cụ thể và rõ ràng của nó Nhân sinh ba vạn sáu nghìn thôi Vạn sáu tiêu nhăng đã hết rồi. Vậy việc gì mà không hành trước là hành đạo sau là hành lạc Cuộc hành lạc bao nhiêu là lãi đấy. Nếu không chơi thiệt ấy ai bù Bởi vậy Cuộc hành lạc cứ vẫy vùng cho phỉ chí . Điều đáng nói nhất ở đây là cái hành lạc của Nguyễn Công Trứ không phải là cái hành lạc tầm thường nhất là trong bối cảnh thời đại ông khi chung quanh ông tất cả đều giả dối nhưng lại được che đậy bằng cái mặt nạ nghiêm túc. Và Nguyễn Công Trứ đã nâng cái hành lạc của ông thành một quan niệm một triết lý sống có ý nghĩa. Vốn đã từng lên voi xuống chó quá nhiều lần trải nghiệm mọi sự đời biết rõ mọi giới hạn Nguyễn Công Trứ luôn nhìn đời thoải mái phóng túng lạc quan. Sự thực ông không phải là con người bi quan yếm thế như một số ý kiến đã nhận định. Nguyễn Công Trứ từng nói Kiếp sau xin chớ làm người Làm cây thông đứng giữa trời mà reo Giữa trời vách đá cheo leo Ai mà chịu rét thì trèo với thông Không nên hiểu lời thề trên cơ sở của những trải nghiệm thấm đòn ấy của ông là biểu hiện sự bi quan chán nản. Thực ra đây là một thách thức một tuyên chiến loại trừ mọi kẻ khác .
