3. Truyện cổ tôn giáo . Về khái niệm Trước đây, truyện cổ tôn giáo ở Việt Nam chỉ được nhắc tới với những cái tên Tiên thoại, Phật thoại và thường không được xem là truyện dân gian. | Yếu tố tôn giáo và truyện cổ tôn giáo trong truyện kể dân gian Việt Nam 3. Truyện cổ tôn giáo . về khái niệm Trước đây truyện cổ tôn giáo ở Việt Nam chỉ được nhắc tới với những cái tên Tiên thoại Phật thoại và thường không được xem là truyện dân gian. Từ những năm 1958-1982 trong phần nghiên cứu ở đầu bộ sách Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam gồm 5 tập nhà nghiên cứu Nguyễn Đổng Chi đã có những nhận định bước đầu về truyện tôn giáo. Theo ông thì Truyện tôn giáo là những loại truyện rất dễ nhìn nhận dù của bất cứ dân tộc nào vì chúng mang theo dấu ấn rõ nét của một thứ tôn giáo nhất định. Chúng thường xuất hiện từ miệng tăng lữ với mục đích tuyên truyền dẫn giải về chủ nghĩa yếm thế. Chủ đề của truyện thường là việc nhân quả báo ứng thoát ly cuộc sống trần tục. 22 . Mặc dù không thừa nhận truyện tôn giáo là truyện dân gian nhưng ông đã chỉ ra được một số đặc điểm chung của truyện cổ tôn giáo tuy còn sơ lược. Đồng quan điểm với tác giả Nguyễn Đổng Chi là những ý kiến được ghi lại trong một số sách nghiên cứu về Văn học dân gian như cuốn giáo trình Văn học dân gian Việt Namcủa các tác giả Đinh Gia Khánh - Chu Xuân Diên - Võ Quang Nhơn 23 hay cuốn Văn học dân gian Việt Nam tập 2 của tác giả Hoàng Tiến Tựu 24 . Nhìn chung các nhận định trong đó mới chỉ nhấn mạnh vào tính chất mê tín hay là thế giới quan thần bí và những quan niệm duy tâm siêu hình 25 của truyện tôn giáo mà chưa đưa ra được một khái niệm chung về loại truyện này. Chúng tôi nhận thức rằng để đưa ra được một định nghĩa thực sự đầy đủ và thuyết phục về truyện cổ tôn giáo là một công việc khó khăn chắc chắn sẽ phải đầu tư không ít thời gian và công sức. Tuy nhiên từ những phân tích bước đầu chúng tôi cũng mạnh dạn đi đến một nhận xét chung nhất về truyện cổ tôn giáo như sau Truyện cổ tôn giáo là những truyện kể dân gian có tính chất hư cấu và tưởng tượng trong đó những yếu tố tôn giáo giữ vai trò chủ đạo. Nhân vật chính trong truyện thường là những nhân vật tôn giáo như giáo chủ tông đồ hay các tín đồ. Nội
