Trong bài báo này chúng tôi giới thiệu những thông tin tổng quát về UNL và chỉ ra cách thức làm thế nào để ứng dụng nó cho tiếng Việt. UNL được viết tắt từ Universal Networking Language, nó là ngôn ngữ máy tính nhằm mục đích xử lý thông tin và tri thức mà không bị cản trở bởi rào chắn ngôn ngữ. Đây là ngôn ngữ nhân tạo cho phép đặc tả ngôn ngữ tự nhiên theo cách truyền thông của con người. . | TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 2 31 .2009 NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG UNL CHO XỬ LÝ TIẾNG VIỆT UNL STUDY AND APPLICATION TO THE VIETNAMESE LANGUAGE PROCESSING Võ Trung Hùng Trường Đại học Bách khoa Đại học Đà Nang TÓM TẮT Trong bài báo này chúng tôi giới thiệu những thông tin tổng quát về UNL và chỉ ra cách thức làm thế nào để ứng dụng nó cho tiếng Việt. UNL được viết tắt từ Universal Networking Language nó là ngôn ngữ máy tính nhằm mục đích xử lý thông tin và tri thức mà không bị cản trở bởi rào chắn ngôn ngữ. Đây là ngôn ngữ nhân tạo cho phép đặc tả ngôn ngữ tự nhiên theo cách truyền thông của con người. Mục đích cuối cùng là cho phép con người diễn đạt ngôn ngữ tự nhiên thông qua ngôn ngữ này. Nó cũng cho các phép máy tính liên lạc được với nhau nhờ các tính năng gửi nhận và hiểu được thông tin đa ngữ. Chúng tôi đề xuất hai mô hình để ứng dụng UNL cho tiếng Việt. Mô hình thứ nhất chúng ta sẽ chuyển đổi các văn bản tiếng Việt sang dạng dữ liệu UNL và sau đó sử dụng các bộ dịch ngược của UNL để dịch đến các ngôn ngữ khác. Trong mô hình thứ hai chúng ta sẽ phát triển các mô-đun cần thiết để tích hợp tiếng Việt vào UNL nhằm tạo ra một hệ thống dịch đa ngữ. ABSTRACT In this paper we introduce general information about UNL and how to apply it to the vietnamese language processing. UNL Universal Networking Language is a computer language that enables computers to process information and knowledge across language barriers. It is an artificial language that replicates in the cyber world the functions of natural languages in human communication. As a result it enables people to express their ideas through natural languages. It also enables computers to intercommunicate thus providing people with a linguistic infrastructure for distributing receiving and understanding multilingual information. We propose two models to apply UNL to vietnamese processing. The first model we will translate vietnamese documents into UNL format and then use available UNL .
