Trong hơn nghìn món nấu theo lối Huế có một món quà sáng mà từ vua quan cho tới dân đen, từ khách Tây bụng phệ, mắt xanh, cho đến thằng ta gầy nhom, tất tất ai cũng mê. Đó là cơm hến. | Cơm hên - bình dân và câu kỳ - Trong hơn nghìn món nấu theo lối Huê có một món quà sáng mà từ vua quan cho tới dân đen từ khách Tây bụng phệ mắt xanh cho đên thằng ta gây nhom tất tất ai cũng mê. Đó là cơm hên. Bình dị và dân dã cơm hến mặc nhiên trở thành một điểm đặc trưng của vùng đất kinh kỳ. Gọi một tô cơm hến nhưng thực ra cơm chỉ chiếm một phần rất nhỏ. Cơm hến là sự pha trộn của rất nhiều món ăn dân dã như hoa chuối thái rối khế rau răm giá môn thái lát đậu phộng rang chiên qua dầu da heo đã qua chế biến thổi phồng lên như tóp mỡ. Tất cả trộn lẫn với gia vị tạo thành một tô cơm hến đặc trưng của con người xứ Huế. Quả là cầu kỳ khi thành phần tạo thành một tô cơm hến có đến mười mấy loại. Mỗi thứ một vị nhưng khi trộn lẫn vào nhau chúng lại bổ sung cho nhau một cách hài hòa. Tô cơm hến vừa cay vừa bùi vừa ngọt còn bởi nước dùng. Đó là nước luộc hến có màu trắng đục rất ngọt. Ở Huế hến không to như một số vùng nhưng nước luộc vẫn rất đậm đà vị ngọt thanh thanh nơi đầu lưỡi. Một tô cơm hến ngon đặc biệt thì không thể thiếu ớt. Người Huế ăn món gì cũng cay xè lưỡi. Người ta bảo sở thích ăn cay này là theo triết lý cân bằng âm dương. Huế là xứ lạnh lượng mưa hằng năm lớn nên người ta phải ăn cay nhiều cho đỡ lạnh. Dã man dễ sợ là câu cửa miệng của người dân Huế để chỉ những thứ vượt qua cái ngưỡng bình thường. Cơm hến cũng vậy. Lượng ớt bỏ vào tô cơm hến phải cay dã man cay dễ sợ thì mới diễn đạt hết cái vị ngon của cơm hến. Có thể nói cơm hến thiếu ớt sẽ giảm đôi chút thú vị. Quan trọng nhất trong tô cơm hến là nước ruốc sống loại ruốc biển làm từ con khuyếch moi phơi chín nắng . Một tô cơm hến người bán cho một thìa nước ruốc vào để tạo mùi. Các loại gia vị khác tiếp theo là dầu lạc lạc chiên mỡ bì lợn thái con nhộng rang phồng ớt bột hòa thành nước đặc sệt hạt tiêu mì chính ốt tương thái mỏng hành củ thái mỏng muối bột . Thịt hến đựng trong tô riêng khi bán xúc vài thìa trộn vào cơm. Nước hến đựng trong một nồi lớn dưới có bếp than thường .
