PHƯƠNG TRÌNH CÂN BẰNG NƯỚC Phương trình cân bằng nước thể hiện một định luật vật lý thông dụng nhất - "định luật bảo toàn vật chất" trong thủy văn. Phương trình cân bằng nước là công cụ rất hữu hiệu để đánh giá tài nguyên nước và phân tích tính toán dòng chảy sông ngòi. Nguyên lý cân bằng nước xuất phát từ định luật bảo toàn vật chất, đối với một lưu vực có thể phát biểu như sau: "Hiệu số lượng nước đến và ra khỏi lưu vực bằng sự thay đổi lượng nước trên lưu vực. | Chương 3 PHƯƠNG TRÌNH CÂN BẰNG NƯỚC Phương trình cân bằng nước thể hiện một định luật vật lý thông dụng nhất - định luật bảo toàn vật chất trong thủy văn. Phương trình cân bằng nước là công cụ rất hữu hiệu để đánh giá tài nguyên nước và phân tích tính toán dòng chảy sông ngòi. Nguyên lý cân bằng nước xuất phát từ định luật bảo toàn vật chất đối với một lưu vực có thể phát biểu như sau Hiệu số lượng nước đến và ra khỏi lưu vực bằng sự thay đối lượng nước trên lưu vực đó trong một thời đoạn tính toán bất kỳ . Phương trình cân bằng nước là sự diễn toán nguyên lý này. Hình . Lưu vực sông và các thành phần cán cân nước . PHƯƠNG TRÌNH CÂN BẰNG NƯỚC DẠNG TỔNG QUÁT Lấy một lưu vực bất kỳ trên mặt đất với giả thiết có một mặt trụ thẳng đứng bao quanh chu vi lưu vực đó tới tầng không thấm nước . Chọn một thời đoạn At bất kỳ. Dựa trên nguyên lý cân bằng nước giữa các thành phần đến trữ và đi ta có phương trình cân bằng nước. Phần nước đến bao gồm X - lượng mưa bình quân trên lưu vực Z1 - lượng nước ngưng tụ trên lưu vực Y1 - lượng dòng chảy mặt đến W1 - lượng dòng chảy ngầm đến U1 - lượng nước trữ đầu thời đoạn At Phần nước đi gồm có Z2 - lượng nước bốc hơi trên lưu vực Y2 - lượng dòng chảy mặt chảy đi W2 - lượng dòng chảy ngầm chảy đi U2 - lượng nước trữ cuối thời đoạn At. 28 Phương trình cân bằng nước tổng quát có dạng X Z1 Y1 W1 - Z2 Y2 W2 U2 - U1 hoặc là X Z1 - Z2 Y1 - Y2 W1 - W2 AU trong đó AU U2 - U1. Để sử dụng phương trình và cần đưa tất cả thành phần của cán cân nước về cùng một đơn vị thứ nguyên. . PHƯƠNG TRÌNH CÂN BẰNG NƯỚC CHO MỘT LƯU VỰC SÔNG NGÒI Các lưu vực sông thường được giới hạn bằng đường phân nước lưu vực. Tại đường phân nước không có sự trao đổi dòng chảy từ ngoài vào và từ trong ra. Nước có thể ra ngoài lưu vực qua mặt cắt cửa sông. Trong tự nhiên thu nước mặt và thu nước ngầm hoàn toàn không trùng nhau nhưng vì khó xác định ranh giới đó nên thường trong các tính toán đều giả thiết nó trùng nhau. Thường đối với các lưu vực
