Nhiều sản phẩm lưu niệm ở Huế biểu hiện khá rõ nét văn hóa Huế. Hơn nữa, biểu hiện văn hóa lại là một trong năm thành tố tạo nên “chu trình văn hóa”, cần thiết cho việc phân tích mọi văn bản hay vật phẩm văn hóa. Nghĩa là, nếu biểu hiện văn hóa của các vật phẩm này – các sản phẩm lưu niệm, được nghiên cứu kỹ càng thì sẽ giúp những nhà làm văn hóa và những người liên quan đề xuất những điều chỉnh để việc sản xuất các sản phẩm này đáp ứng mong muốn của người tiêu dùng. Mời các bạn cùng xem nội dung chi tiết. | 115 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (129) . 2016 BIỂU HIỆN CỦA VĂN HÓA HUẾ VÀ VIỆT NAM QUA MỘT SỐ SẢN PHẨM LƯU NIỆM Ở HUẾ Trương Tiến Dũng* Dẫn nhập Văn hóa, theo Hall (1997, tr. 2), là khái niệm khó định nghĩa nhất trong các ngành khoa học xã hội và nhân văn và có nhiều cách để định nghĩa văn hóa. Theo tác giả này, văn hóa có thể được định nghĩa theo cách truyền thống như một tập hợp các tư tưởng lớn được thể hiện trong các tác phẩm văn học, hội họa , âm nhạc và triết học cổ điển. Nói cách khác, văn hóa này được gọi là “văn hóa cao” của một giai đoạn. Một định nghĩa hiện đại hơn tập hợp các hình thức phổ biến của âm nhạc đại chúng, nghệ thuật, thiết kế, văn học cũng như các hoạt động vui chơi giải trí và được gọi là “văn hóa đại chúng” hay “văn hóa phổ thông” của một giai đoạn (Hall, 1997, tr. 2). Còn UNESCO (2001) định nghĩa văn hóa là “một phức thể bao gồm kiến thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, phong tục và tất cả khả năng và thói quen khác do một cá nhân tiếp nhận với tư cách là thành viên của một xã hội”. Chassany (2010, tr. 195) xác định rõ văn hóa được hình thành từ bốn thành tố: giá trị, chuẩn mực, thiết chế và vật phẩm. Hệ thống giá trị tương ứng với các hệ tư tưởng quan trọng của các nhóm xã hội. Các chuẩn mực tương ứng với mong đợi về cách hành xử của con người trong các tình huống khác nhau. Các giá trị và chuẩn mực này sau đó được chuyển tải qua các cấu trúc xã hội, gồm các thiết chế và các vật phẩm. Vật phẩm gồm các vật và các khía cạnh vật chất của một nền văn hóa (ibid.). Bài viết này tập trung phân tích các giá trị văn hóa được biểu hiện qua một loại vật phẩm đặc biệt: sản phẩm lưu niệm. Nhưng trước tiên, chúng ta cần hiểu rõ hơn về biểu hiện văn hóa. Biểu hiện văn hóa được xem như “một quá trình mà qua đó các thành viên trong cùng một nền văn hóa sử dụng ngôn ngữ để tạo ra một ý nghĩa” (Hall, 1997: 61). Quá trình này nối kết ba yếu tố và giúp chúng tạo nên ý nghĩa: các sự vật, các khái niệm và các dấu hiệu (Hall, 1997:
