Đang chuẩn bị liên kết để tải về tài liệu:
Những biến đổi nghệ thuật trên hành trình thơ chữ Hán của Nguyễn Thượng Hiền (tiếp theo)

Rõ là Nguyễn Thượng Hiền đã tìm hết mọi cách mà không thể nào đánh lừa nổi chính mình. Cái phần lương tri ẩn náu sâu trong ông và nhất là những tư tưởng mới mà “tân thư” từng nhen nhóm trong đầu óc ông, như dân chủ, bình đẳng, bác ái, hay như canh tân, thực nghiệp, tự cường | Những biến đổi nghệ thuật trên hành trình thơ chữ Hán của Nguyễn Thượng Hiền tiếp theo Rõ là Nguyễn Thượng Hiền đã tìm hết mọi cách mà không thể nào đánh lừa nổi chính mình. Cái phần lương tri ẩn náu sâu trong ông và nhất là những tư tưởng mới mà tân thư từng nhen nhóm trong đầu óc ông như dân chủ bình đẳng bác ái hay như canh tân thực nghiệp tự cường. đã như một đốm lửa dai dẳng ngày càng bùng cháy làm rạo rực tâm hồn nhà ẩn sĩ. Trong một số bài thơ thiên nhiên ông làm vào những năm sát cuối thế kỷ XIX ta đột nhiên thấy ông chuyển sang một phong cách khác hẳn một cách sử dụng các biện pháp tu từ ở hai câu cuối như một tín hiệu thách thức nhằm lật lại những lối mòn của cảm xúc đã diễn ra ở sáu câu đầu. Ngay trong bài thơ Đêm ngồi ở quán Sầm Son xem biển đã dẫn trên kia giữa lúc đang ngắm cảnh Sầm Sơn hiện lên giữa biển với một sự sảng khoái không giấu giếm ông bỗng bất ngờ kết lại bằng một ý chuyển chiết mạnh mẽ Phù tang đãi khán triêu hy thượng Vị khẳng tương tâm học điếu ông. Chờ xem mặt trời buổi sáng mọc lên ở phương Đông Ta đây chưa chịu đem lòng học anh đi câu đâu . Chờ xem mặt trời mọc lên ở phương Đông có gì hơn là đón chờ chuyển động của thời cuộc sẽ đến và đang đến. Về mặt này thì Nguyễn Khuyến lại đã quá già để có thể theo kịp Nguyễn Thượng Hiền. Cuộc đấu tranh tuy chậm chạp nhưng đã đến lúc chín không chỉ ở lý trí mà cả trong tình cảm nhà thơ không chỉ ở lý trí và tình cảm mà đã lay động đến cả nghệ thuật thơ. Trong một lá thư gửi cho Nguyễn Lộ Trạch Nguyễn Thượng Hiền thừa nhận việc mình theo đuổi huyền vi là thiên tính nhưng cũng thấy đó là ngược đời trước cửa thì xe ngựa ồn ào trong nhà thì vợ con tất bật thế mà mình hàng ngày vẫn tụngHoàng đình kinh 6 người ngoài trông thấy nếu không tức giận hẳn cũng buồn cười 17 . Con người Lão Trang và Phật giáo trong ông tuy không chết hẳn nhưng tạm thời bị đẩy lùi. Đến tìm lại một người bạn cũ một nhà chí sĩ Cần vương ngày trước nay đã trở thành một vị sư sống âm thầm cô quạnh trong phút chốc ông bỗng đâm hoài