Văn chương khắc họa số phận cá nhăn trong lịch sử thì bình diện đặt lên hàng đầu, trọng tâm phản ánh là lịch sử, là những vấn đề của cuộc sống trong một thời kì của lịch sử nhất định (ví dụ, vấn đề chủ nghĩa anh hùng cách mạng của dân tộc Việt Nam thời kì chống Mĩ qua hình ảnh những chiến sĩ đảo cồn cỏ trong kí sự Họ sống và chiến đấu, Nguyên Khải viết vào năm 1966). Văn chương khắc họa lịch sử qua sô' phận cá nhân thì trọng tâm phản ánh là con người, là đặc điểm, bản chất, cách ứng xử của con người trong những tình thế lịch sử nhất định. Truyện Một người Hà Nội theo xu hướng thứ hai. Truyện tập trung khắc họa nhân vật trung tâm là cô Hiền với những chặng đường đời songhành cùng những chặng đường dài, những biến động lớn lao của đất nước. Ở đây một quá trình lịch sử của dân tộc Việt Nam (từ trước thời Cách mạng đến thời kì đổi mới sau năm 1975) đã được soi sáng qua số phận, cách ứng xử của một cá nhân bình thường. Nhà văn hóa đã có những khám phá sâu sắc về bản chất của nhân vật trên dòng lưu chuyển của hiện thực lịch sử: là một con người, cô Hiền luôn giữ gìn phẩm giá, nhân cách; là một người công dân, cô chỉ làm những gì có lợi cho đất nước, vì vận mệnh sống còn của đất nước; là một con người Hà Nội, cô đã góp phần làm rạng rỡ thêm cái cốt cách, cái truyền thống của một Hà Nội anh hùng và hào hoa.
