DÀN Ý ĐẠI CƯƠNG
A. MỞ BÀI
(Giới thiệu nhân vật và hoàn cảnh):
+ Quá nửa đêm mà lũ cò con vẫn còn rục rịch chưa ngủ.
+ Cò mẹ biết con đói nó đi kiếm mồi.
B. THÂN BÀI
Phát triển câu chuyện:
- Chị cò đã kiếm ăn quần quật suốt ngày, tối mịt mới có mấy con tép nhỏ. Con chị đói còn làm chị đau khổ.
- Chị ngủ thiếp đi vì mệt và thức giấc khi con mình không ngủ. Chị nhớ đến cái ao nhỏ mà mình bỏ quên. Ở đó rất nguy hiểm, chị đã suýt chết. Nhưng đêm khuya, vả lại thương con chị quyết định đi tìm mồi.
- Chị đậu vào cành tre và sa mình xuống nước.
C. KẾT BÀI
Tâm trí chị cò chỉ nhớ lại hình ảnh những đứa con thân yêu còn đói khát.
BÀI LÀM
Đã quá nửa đêm mà mấy chú cò con vẫn không ngủ được. Chôc chốc chúng lại rục rịch cựa quậy trong tổ... Cò mẹ biết chúng đang đói.
Lòng chị đau như cắt. Suốt cả ngày chị gắng hết sức nhưng vẫn không kiếm được miếng nào đáng kể. Mãi đến tối mịt, chị mới mò được vài ba con tép tí ti còn sót lại trên thửa ruộng gần đây. Con chị đói, nhưng chính chị còn đói hơn.
Ở chân trời trăng đã lên, ánh trăng trải mờ xuống cánh đồng. Chị cò nằm yên bất động, dường như sự mệt mỏi và cái đói đã khiến chị không đủ sức cựa quậy... và chị thiếp đi lúc nào không biết.
Tiếng gà trong xóm vọng ra văng vẳng làm cò mẹ giật mình. Trời sắp sáng, chị nhìn mấy đứa con tội nghiệp, chúng hãy còn say sưa, có lẽ hồi hôm này chúng không ngủ được. Bỗng dưng chị thương chúng quá, thương hơn bao giờ hết; trong trí cò mẹ hiện ra một cái ao nhỏ đầy tôm tép cách tổ không xa, mà hôm qua chị không dám đến vì ở đó có người. Từ hôm bị viên đạn xuyên qua cánh chị không dám liều lĩnh đến gần người, nhỡ... Nhưng thôi, liều một chuyến xem sao. Cò mẹ nhìn các con... linh tính báo cho chị biết trước có thể lần này là lần cuối cùng chị trông thấy các con.
Cò mẹ bay lướt đi không một tiếng động. Chị đáp mình đậu xuống một cành tre thấp là là mặt ao. Mắt chị cố soi thật rõ làn nước... Gió thổi, cành tre cứ đung đưa như võng. Bỗng có tiếng gì như cả đoàn người đi lại. Cò mẹ hốt hoảng. Cò mẹ cất cánh lên... nhưng không kịp nữa chị đã rơi khỏi ngọn tre và nằm gọn trong lòng nước lạnh. Tiếng bước chân mỗi lúc một gần... Thoảng trong tâm trí chị hình ảnh các con đang mỏi mòn chờ mẹ về.
---------------------------
Cơn mưa từ trưa đến tận giờ vẫn chưa dứt. Bầu trời nặng mây xám xịt, mọng như nước. Cánh đồng nước tràn mênh mông, trắng mờ mờ qua màn ; mưa dăng dăng. Tiếng ếch nhái kêu não ruột. Cò mẹ đậu trên cành tre nhìn i cái tổ xơ xác, buồn rầu. Mấy chú cò con run rẩy, ngước cái cổ gầy guộc nhìn mẹ, kêu gào:
- Mẹ ơi, con đói quá.
- Mẹ ơi, sao mẹ không đi kiếm cá về đi mẹ.
Cò mẹ nhìn con rồi ngúc ngoắc cái cổ dài. Nước mưa thấm ướt cả lông, trông chị còm cõi, xơ xác làm sao. Nghe con kêu, chị như đứt cả ruột. Tội nghiệp, đang sức lớn mà sáng đến giờ chỉ có mấy con tép ranh, giọng chúng đã khản đặc rồi. Chị dỗ dành:
- Thôi ngoan đi con, chút nữa rồi mẹ kiếm cá về cho con ăn.
Lũ cò nhao nhao:
- Nhanh đi mẹ, con đói lắm.
- Bắt thật nhiều nghe mẹ.
Cò mẹ dặn con:
- Con ngủ đi. Một chút nữa tha hồ ăn.
Cò mẹ do dự mãi. Từ hôm chồng chị bị trúng đạn, đến nay chị chưa dám trở về chỗ cũ. Nghĩ đến cái chết của chồng, chị cảm thấy bàng hoàng. Có anh, chị đỡ vất vả hơn. Bao giờ anh cũng lo kiếm ăn cho con.
Cò mẹ bay đi không một tiếng động. Mưa vẫn rơi nhạt nhòa. Hôm nay mưa to, cá tôm đi chơi nhiều lắm. Chị đáp xuống cánh đồng ít người nhất, hối hả bắt tép. Ngậm con cá to kềnh trong mỏ, chợt cảm thấy đói cồn cào, chị mới nhớ rằng mình cũng chưa ăn gì. Nhưng cò mẹ tự nhủ: “Đợi các con ăn xong rồi mình đi ăn sau. Có lẽ chúng đang đói lắm đây”.
Một con, hai con, ba con... Chợt có ánh đèn loang loáng, chị hốt hoảng bay vụt lên, tim đập thình thịch. “Thoát rồi”, chị thở phào, sung sướng nghĩ đến các con. Nhưng sao hoa mắt thế này, không thấy gì cả. Cò mẹ cảm thấy đất trời đảo lộn xung quanh. Chị gắng gượng đậu lên cành cây sát ngay đấy, cứ chực ngã chúi về phía trước. Một cơn gió mạnh thổi ào qua, cành cây oằn xuống, những hạt mưa hất tung vào mặt chị bỏng rát. Bàn chân dính đầy bùn trơn của chị trượt trên cành cây mong manh, ướt nước. Chưa kịp định thần, cò mẹ đã rơi xuống con mương. Nước chảy cuồn cuộn cuốn chị đi. Thân chị như có ai kéo xuống. Chị cảm thấy chìm dần, chìm dần. Cổ như bị ai thít chặt, chị ngước lên, khắc khoải, tuyệt vọng. Trong cái màn tối đen ấy, chị như thấy rõ mồn một mấy cái mỏ đang há ra, kêu gào khản tiếng. Trong cơn mưa, chúng vẫn mong mỏi mẹ trở về...
