Bệnh bạc lá do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae (Xoo) gây ra là một loại bệnh hại nghiêm trọng trên lúa có thể gây thiệt hại 50% năng suất. Sử dụng giống lúa kháng bệnh giúp kiểm soát một cách hiệu quả bệnh hại này. Các nghiên cứu về QTL (Quantitative trait locus)/gen kháng bệnh bạc lá cũng như nghiên cứu tương tác ký sinh - ký chủ ở cấp độ phân tử đã góp phần đẩy mạnh công tác chọn tạo giống lúa kháng bệnh bạc lá. | Tạp chí Khoa học và Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số Chuyên đề dành cho Đoàn thanh niên VAAS 133 2022 DI TRUYỀN TÍNH KHÁNG Ở CẤP ĐỘ PHÂN TỬ VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG CHỌN TẠO GIỐNG LÚA KHÁNG BỆNH BẠC LÁ Đinh Xuân Hoàn1 Nguyễn ị o1 TÓM TẮT Bệnh bạc lá do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae Xoo gây ra là một loại bệnh hại nghiêm trọng trên lúa có thể gây thiệt hại 50 năng suất. Sử dụng giống lúa kháng bệnh giúp kiểm soát một cách hiệu quả bệnh hại này. Các nghiên cứu về QTL Quantitative trait locus gen kháng bệnh bạc lá cũng như nghiên cứu tương tác ký sinh - ký chủ ở cấp độ phân tử đã góp phần đẩy mạnh công tác chọn tạo giống lúa kháng bệnh bạc lá. Đến nay 46 gen kháng vi khuẩn Xoo đã được xác định trong đó 28 gen trội. 18 46 gen kháng vi khuẩn Xoo đã được phân lập bằng các phương pháp khác nhau. Bộ gen hoàn chỉnh của 4 nòi Xoo đã được công bố chứa khoảng 5 triệu nucleotide với 9 - 19 gen mã hóa protein gây bệnh. Một số kỹ thuật sinh học phân tử như chọn giống bằng chỉ thị phân tử Marker-assisted selection - MAS và chỉnh sửa gen bằng CRISPR Cas9 Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats Cas9 đã được ứng dụng giúp đẩy nhanh quá trình chọn tạo giống lúa kháng bệnh bạc lá. Từ khóa Cây lúa bệnh bạc lá tính kháng chọn tạo giống 1. Giới thiệu bệnh hại chính đặc biệt là các gen trội. Tuy nhiên Lúa Oryza sativa L. là một trong những cây quá trình tiến hóa song song giữa cây trồng và tác lương thực chính của thế giới với diện tích năm nhân gây bệnh dẫn đến việc các gen kháng thường 2019 đạt 162 triệu hecta cho sản lượng ước đạt hơn bị vượt qua bởi sự xuất hiện của các nòi chủng vi 755 triệu tấn FAO 2020 . Lúa được trồng ở hơn sinh vật gây bệnh mới. Do đó việc phát hiện các 100 quốc gia trên thế giới ở khắp các châu lục trừ nguồn vật liệu mang gen kháng mới cần được quan Châu Nam Cực Fukagawa and Ziska 2019 và là tâm đồng thời cần có các biện pháp sử dụng có nguồn cung cấp tinh bột cho hơn 50 dân số toàn hiệu quả nguồn gen kháng sẵn có trong
