Bài viết Phát triển thuật toán lai ghép sói xám (GWO) - Harris Hawks (HHO) để tối ưu chi phí xây dựng hệ thống phân phối nước nghiên cứu phát triển thuật toán lai ghép giữa sói xám (GWO) và diều hâu Harris (HHO) – để đạt được một sự cân bằng tốt nhất giữa giai đoạn thăm dò và khai thác. Tính ưu việt của thuật toán GWO-HHO được kiểm chứng khi đưa ra lời giải tối ưu tốt hơn các giải thuật trước đây cho hai hệ thống phân phối nước tiêu biểu là Twoloop và mạng lưới Hà Nội. | Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng ĐHXDHN 2022 16 2V 124 138 PHÁT TRIỂN THUẬT TOÁN LAI GHÉP SÓI XÁM GWO - HARRIS HAWKS HHO ĐỂ TỐI ƯU CHI PHÍ XÂY DỰNG HỆ THỐNG PHÂN PHỐI NƯỚC Phạm Vũ Hồng Sơna b Nguyễn Thanh Vĩa b a Khoa Kỹ thuật Xây dựng Trường Đại học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh 268 đường Lý Thường Kiệt quận 10 TP. Hồ Chí Minh Việt Nam b Đại học Quốc gia TP. HCM phường Linh Trung quận Thủ Đức TP. Hồ Chí Minh Việt Nam Nhận ngày 10 11 2021 Sửa xong 07 12 2021 Chấp nhận đăng 09 12 2021 Tóm tắt Thiết kế tối ưu hệ thống phân phối nước đã được công nhận là một bài toán phức tạp do mối quan hệ phi tuyến giữa các dòng chảy trong các đoạn ống bản chất rời rạc của kích thước đường kính ống liên quan đến các ràng buộc về yêu cầu thủy lực và đảm bảo áp lực yêu cầu mà các phương pháp truyền thống không thể dễ dàng giải quyết. Để giải quyết vấn đề này bài báo nghiên cứu phát triển thuật toán lai ghép giữa sói xám GWO và diều hâu Harris HHO để đạt được một sự cân bằng tốt nhất giữa giai đoạn thăm dò và khai thác. Tính ưu việt của thuật toán GWO-HHO được kiểm chứng khi đưa ra lời giải tối ưu tốt hơn các giải thuật trước đây cho hai hệ thống phân phối nước tiêu biểu là Twoloop và mạng lưới Hà Nội. Kết quả so sánh đánh giá cho thấy thuật toán lai ghép GWO-HHO rất hiệu quả để giải quyết các vấn đề thiết kế mạng lưới hệ thống phân phối nước với kết quả vượt trội so với GWO cũng như các thuật toán khác trước đây trong hai nghiên cứu điển hình được xem xét. Kết quả này có thể áp dụng vào thực tiễn cho các thành phố lớn khi mà nhu cầu thay thế các mạng lưới cũ kỹ hiện tại ngày càng cấp thiết và quan trọng. Từ khoá thuật toán sói xám thuật toán harris hawks hệ thống phân phối nước tối ưu hóa. DEVELOPMENT OF THE HYBRID ALGORITHM GREY WOLF GWO - HARRIS HAWKS HHO FOR OPTIMIZING THE CONSTRUCTION COSTS OF WATER DISTRIBUTION NETWORKS Abstract The optimal design of a water distribution networks has been recognized as a complex problem due to the non- linear relationship between flows in the .