Cơ chế tác động là cơ sở cơ bản để đề xuất các giải pháp phòng tránh lũ bùn đá - lũ quét (LBĐ-LQ). Bài viết này thông qua khảo sát thực địa và phân tích đặc trưng hình thái lưu vực của trận LBĐ-LQ xảy ra đêm ngày 2/8/2017 và rạng sáng 3/8/2017 tại xã Nậm Păm, huyện Mường La, tỉnh Sơn La nhằm làm sáng tỏ cơ chế tác động và đặc trưng hình thái các chi lưu vực thuộc lưu vực suối Nậm Păm. | Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ Kỹ thuật môi trường DOI 6 .58-66 Phân tích đặc trưng lưu vực phát sinh lũ bùn đá - lũ quét và cơ chế tác động của lũ ở lưu vực suối Nậm Păm Vũ Bá Thao Nguyễn Thị Thu Hương Phòng Nghiên cứu Địa kỹ thuật Viện Thủy Công Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam Ngày nhận bài 18 4 2023 ngày chuyển phản biện 21 4 2023 ngày nhận phản biện 19 5 2023 ngày chấp nhận đăng 23 5 2023 Tóm tắt Cơ chế tác động là cơ sở cơ bản để đề xuất các giải pháp phòng tránh lũ bùn đá - lũ quét LBĐ-LQ . Nghiên cứu này thông qua khảo sát thực địa và phân tích đặc trưng hình thái lưu vực của trận LBĐ-LQ xảy ra đêm ngày 2 8 2017 và rạng sáng 3 8 2017 tại xã Nậm Păm huyện Mường La tỉnh Sơn La nhằm làm sáng tỏ cơ chế tác động và đặc trưng hình thái các chi lưu vực thuộc lưu vực suối Nậm Păm. Đặc trưng hình thái lưu vực được phân tích theo hướng lượng hóa quan hệ giữa các tham số diện tích độ dốc cao độ chiều dài hệ số Melton. nhằm góp phần bổ sung cơ sở dữ liệu nhận diện các lưu vực nguy cơ cao phát sinh LBĐ. Trận LQ tại lưu vực suối Nậm Păm năm 2017 là loại hình đa thiên tai chuyển hóa từ tai biến địa chất phát sinh do mưa chuyển hóa thành LQ. Quá trình chuyển hóa bắt đầu từ cao xuống thấp từ trượt lở diện rộng trên các sườn núi do mưa thành LBĐ tập trung ở khe suối lưu vực cấp một rồi chuyển thành LBĐ-LQ trong suối lưu vực cấp 2 sau đó thành LQ-LBĐ ở suối lưu vực cấp 3 và chuyển hóa thành LQ ở lưu vực cấp 4. Từ khóa cơ chế tác động hình thái lưu vực lũ bùn đá lũ quét. Chỉ số phân loại Đặt vấn đề L. Marchi và V. D Agostino 2004 5 phân tích LBĐ tại phía đông dãy An-Pơ nước Ý phát hiện 72 lưu vực có diện Lũ LQ LBĐ là một số trong hàng loạt thiên tai có tích nhỏ hơn 5 km2 và 91 lưu vực có diện tích nhỏ hơn 10 ảnh hưởng nghiêm trọng tại Việt Nam. Theo Quyết định km2 92 lưu vực LBĐ có chiều dài ngắn hơn 6 km 71 số 18 2021 QĐ-TTg 1 Lũ là hiện tượng mực nước sông dâng cao trong khoảng thời gian nhất định sau đó xuống lưu vực có độ dốc lòng dẫn trong khoảng .
