Nghiên cứu lý thuyết mô hình hai hạt Higss căn chỉnh trên cơ sở lý thuyết trường lượng tử ở nhiệt độ hữu hạn ở gần đúng bong bóng kép, thu được các kết quả chính như sau: Xây dựng được biểu thức Lagrangien tương tác khối lượng của mô hình và phương trình khe cho hạt Higgs; Tìm được điều kiện căn chỉnh của mô hình phù hợp với mô hình chuẩn. | Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2023. ISBN 978-604-82-7522-8 THẾ TƯƠNG TÁC Ở MÔ HÌNH HAI HẠT HIGGs CĂN CHỈNH Đặng Thị Minh Huệ Lê Thị Thắng Trường Đại học Thủy lợi email dtmhue@ 1. GIỚI THIỆU CHUNG trong chất siêu dẫn. Như vậy nhờ tương tác với các cặp Cooper trong chất siêu dẫn mà Năm 2012 Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân photon trở thành có khối lượng. Trên cơ sở châu Âu CERN tuyên bố tìm ra dấu vết đáng này có thể suy luận rằng hai boson chuẩn tin cậy của hạt Higgs là loại hạt cơ bản mới không khối lượng nói chung và boson Higgs nhỏ nhất có spin bằng không 2 . Hạt cơ bản nói riêng có thể liên kết với nhau để có khối vô hướng này được gọi là boson Higgs. Hạt lượng và cứ thế tiếp tục liên kết tương tác với Higgs được cho rằng có thời gian sống cực nhau để có vật chất khối lượng lớn hơn. Do đó ngắn và phân rã theo nhiều cách khác nhau và khả năng có nhiều boson Higgs là vô cùng thú đóng vai trò quan trọng làm cho mô hình vị tương ứng với mô hình đa Higgs của vật lý chuẩn SM trở nên hoàn chỉnh trong việc mô mới trong đó mô hình hai hạt Higgs nhân đôi tả thế giới vi mô cũng như sự tồn tại của vũ căn chỉnh là mô hình đơn giản nhất. Mô hình trụ. Khi vũ trụ đang nguội dần ở nhiệt độ cỡ này gồm hai Higgs vô hướng giống hệt nhau 100 GeV trải qua quá trình chuyển đổi từ pha đều có hệ số siêu tích Y 1 2. Kí hiệu trường đối xứng sang pha đứt gãy điện yếu tại đó các Higgs tương ứng là Φ1 và Φ2 1 4 . boson Higgs ngưng tụ và khối lượng của các hạt được tạo ra. Diễn biến của quá trình này 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU phụ thuộc rất nhiều vào hình dạng của thế năng Higgs. Câu hỏi đặt ra là tương tác nào Ở bài báo này chúng tôi nghiên cứu thế giúp cho hạt Higgs có khối lượng và tồn tại tương tác của hệ lượng tử trong mô hình hai Các cấu hình riêng biệt của thế năng Higgs hạt Higgs căn chỉnh trên cơ sở lý thuyết quy định các dạng chuyển pha tương ứng. trường lượng tử ở nhiệt độ hữu hạn thỏa mãn Tuy nhiên SM vẫn chưa thể là lý thuyết định lý Goldstone với khai triển
