Báo cáo này trình bày một số kết quả nghiên cứu của nhóm tác giả về thành phần hóa học của củ Bách bộ chi Stemona, gồm hai loài Stemona cochinchinensis và Stemona tuberosa, với mong muốn góp phần tìm hiểu, nâng cao giá trị sử dụng của các loài cây thuốc quý này. | KỈ YẾU HỘI NGHỊ SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NĂM HỌC 2013-2014 NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦ BÁCH BỘ CHI STEMONA Nguyễn Thị Quyên Lớp K60A Hoàng Thị Nhung Lớp K60B Khoa Hóa học GVHD . Phạm Hữu Điển Tóm tắt Từ củ Bách bộ thân đứng Stemona cochinchinensis và thân leo Stemona tuberosa đã phân lập được 6 hợp chất. Bằng các phương pháp phổ IR MS 1H NMR 13C NMR đã xác định được cấu trúc của 6 hợp chất đó là stemanthrene C 1 tetracosanoic 2 axit 12-propylpentadec-11-enoic 3 neotuberostemonine 4 stigmasta-5 22-dien-3 -ol 5 và daucosterol 6 . Hợp chất 5 kháng 3 chủng vi khuẩn Gram 1 chủng nấm men hợp chất 4 kháng ở mức trung bình IC50 76 5 92 8 g mL . Từ khóa Stemona cochinchinensis Stemona tuberosa stemanthrene C neotuberostemonine. I. MỞ ĐẦU Họ Bách bộ Stemonaceae là một họ thực vật không lớn lắm gồm 4 chi Croomia Stemona Stichoneuron Pentastemona với khoảng 25 - 35 loài thân leo hay thân thảo mọc hoang ở những vùng trung du miền núi ở các các nƣớc có khí hậu nóng ẩm nhƣ Việt Nam Trung Quốc Lào Thái Lan. Bách bộ là một trong số những cây thuốc cổ truyền 1 từ lâu đã đƣợc nhân dân ta sử dụng để chữa ho hàn trị bệnh giun sán diệt côn trùng mối mọt Một số công trình nghiên cứu gần đây cho thấy thành phần hóa học chính trong củ Bách Bộ là các ancaloit chứa khung pehydroazaazulen nhƣ tuberostemonine maistemonine các stilbenoit flavonoit 2 5 . Một số các hợp chất này có khả năng diệt mối mọt côn trùng ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thƣ. Báo cáo này trình bày một số kết quả nghiên cứu của nhóm chúng tôi về thành phần hóa học của củ Bách bộ chi Stemona gồm hai loài Stemona cochinchinensis và Stemona tuberosa với mong muốn góp phần tìm hiểu nâng cao giá trị sử dụng của các loài cây thuốc quý này. II. NỘI DUNG 1. Thực nghiệm a. Thu hái xử lí mẫu Củ Bách bộ thân đứng Stemona cochinchinensis thu hái tại Lào 3 1kg 10 2011 củ Bách bộ thân leo Stemona tuberosa thu hái tại Thái Nguyên 3 0kg 11 2013 đƣợc ThS. Nguyễn Thế Anh Viện Hóa học Viện Hàn
