Trên cơ sở lí thuyết ẩn dụ ý niệm của ngôn ngữ học tri nhận, bài viết phân tích ẩn dụ ý niệm con người là công trình xây dựng trong tiếng Việt. Ẩn dụ này gồm có sáu ẩn dụ dưới bậc, trong đó ẩn dụ cảm xúc là công trình xây dựng có sự thể hiện phong phú và đa dạng nhất. | ẨN DỤ Ý NIỆM CON NGƯỜI LÀ CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG TRONG TIẾNG VIỆT TRẦN THỊ HUYỀN GẤM Khoa Ngữ Văn Trường Đại học Sư phạm Đại học Huế Tóm tắt Trên cơ sở lí thuyết ẩn dụ ý niệm của ngôn ngữ học tri nhận bài viết phân tích ẩn dụ ý niệm con người là công trình xây dựng trong tiếng Việt. Ẩn dụ này gồm có sáu ẩn dụ dưới bậc trong đó ẩn dụ cảm xúc là công trình xây dựng có sự thể hiện phong phú và đa dạng nhất. Ẩn dụ ý niệm con người là công trình xây dựng phản ánh nhận thức về phạm trù công trình xây dựng và quá trình tri nhận về con người trong mối liên hệ với công trình xây dựng của người Việt. Từ khóa ẩn dụ ý niệm công trình xây dựng con người là công trình xây dựng. 1. MỞ ĐẦU Ăng-ghen đã khẳng định Con người trước hết cần phải ăn uống chỗ ở và mặc đã rồi mới có thể làm chính trị khoa học nghệ thuật tôn giáo được . Đối với con người sau nhu cầu về đồ ăn chính là nhu cầu về chốn ở. Từ giai đoạn ban sơ của nền văn minh nhân loại con người đã dần tạo nhà dựng cửa từ đó xây nên các công trình xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của mình. Nhà cửa đường sá và các công trình xây dựng gắn bó cố hữu tác động nhiều mặt trong đời sống cũng như nhận thức của con người. Trong quá trình con người tri nhận về thế giới và chính mình tri thức về công trình xây dựng cũng được sử dụng như phương tiện để hiểu những đối tượng trừu tượng khó nắm bắt hình thành nên các ẩn dụ ý niệm liên quan đến công trình xây dựng. Với vai trò là chìa khóa mở ra sự hiểu biết ẩn dụ ý niệm được xem là cơ sở của tư duy công cụ để con người tương tác và tri nhận về thế giới khách quan lẫn chủ quan. Liên quan đến công trình xây dựng ta có các ẩn dụ ý niệm chỉ về nhiều phạm trù khác nhau. Trong đó con người là miền tri nhận đích rất phong phú mà miền công trình xây dựng phóng chiếu đến. Những cách nói như trụ cột gia đình mở cửa trái tim kép lòng mình xây dựng nhân cách nền tảng học vấn tình yêu đổ vỡ hiện diện một cách thường xuyên trong đời sống. Từ thực tế này chúng tôi sẽ miêu tả làm rõ ẩn dụ ý niệm con .
