Bài viết Diễn biến hàm lượng PCDDs/PCDFs và dl-PCBs trong không khí theo mùa ở một khu vực nội thành giai đoạn 2012-2020 đánh giá diễn biến ô nhiễm theo mùa của PCDDs/PCDFs, dl-PCBs trong không khí giai đoạn 2012 - 2020 tại một khu vực dân cư ở nội thành Hà Nội. | Nghiên cứu khoa học công nghệ DIỄN BIẾN HÀM LƯỢNG PCDDs PCDFs VÀ dl-PCBs TRONG KHÔNG KHÍ THEO MÙA Ở MỘT KHU VỰC NỘI THÀNH GIAI ĐOẠN 2012-2020 TRỊNH KHẮC SÁU 1 NGHIÊM XUÂN TRƯỜNG 2 TRẦN ÐÌNH PHIÊN 2 NGUYỄN ÐỨC THẮNG 2 NGUYỄN THỊ THU LÝ 2 1. ÐẶT VẤN ÐỀ Chất lượng không khí AQI bao gồm các chỉ số ô nhiễm PM10 NO2 CO O3 SO2. Vật chất dạng hạt particulate matter - PM có nhiều kích cỡ hình dạng và được tạo thành từ hàng trăm loại hợp chất khác nhau trong đó có các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy như các chất đồng loại policlodibenzo-p-dioxin policlodibenzofuran PCDDs PCDFs và polyclobiphenyl tương tự dioxin dl- PCBs . PM10 với đường kính 10 µm có chứa các chất rắn siêu nhỏ giọt chất lỏng nhỏ có thể hít vào và đi sâu vào phổi một số hạt có thể xâm nhập vào máu gây ảnh hưởng sức khỏe đặc biệt là các hạt bụi mịn có nguy cơ lớn nhất 1 . Một trong những yếu tố làm gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí theo mùa tại Hà Nội đặc biệt là ở khu vực nội thành là do hiện tượng nghịch nhiệt 2 . Hiện tượng này xảy ra khi nhiệt độ của lớp khí quyển trên cao lớn hơn nhiệt độ của lớp khí quyển phía dưới không phù hợp với quy luật phân nhiệt theo độ cao của tầng đối lưu. Lớp không khí bên dưới rất ổn định đã cản trở mọi chuyển động thẳng đứng của từng bộ phận khí cản trở sự xáo trộn của khí quyển dẫn đến sự tích tụ gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm. Nghịch nhiệt thường xảy ra với cường độ rất mạnh vào các tháng mùa lạnh từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau tương ứng với mùa đông và mùa xuân làm cho khói bụi không khuyếch tán được lên cao mà bị ứ đọng ở lớp không khí gần mặt đất khói bụi trở nên đậm đặc và làm giảm tầm nhìn. Thời gian này cũng trùng với mùa gặt ở ngoại thành khói đốt rơm rạ không bốc được lên cao sẽ bay vào nội thành gây thêm bụi và ô nhiễm đô thị. Hoạt động sản xuất ở các nhà máy xí nghiệp các khu công nghiệp các quá trình đốt cháy đặc biệt là ở các lò đốt rác sinh hoạt chất thải công nghiệp chất thải y tế và đốt sinh khối bị nhiễm các chất gốc clo hữu .
