Tháng Năm năm Tân Dậu (1801) chúa Nguyễn Phúc Ánh lấy được kinh đô Phú Xuân, triều đình Tây Sơn chạy ra bắc. Vua Cảnh Thịnh đổi niên hiệu thành Bảo Hưng và gửi một phái đoàn sang Trung Hoa lấy tiếng là triều cống nhưng ngầm xin nhà Thanh giúp đỡ. Cũng thời gian đó, triều đình Gia Định liên tiếp gửi nhiều phái đoàn sang Quảng Đông để vận động nhà Thanh từ bỏ Tây Sơn và công nhận một triều đại mới. | 86 Chuyến triều cống sau cùng của triều đại Tây Sơn Nguyễn Duy Chínha Tóm tắt Tháng Năm năm Tân Dậu 1801 chúa Nguyễn Phúc Ánh lấy được kinh đô Phú Xuân triều đình Tây Sơn chạy ra bắc. Vua Cảnh Thịnh đổi niên hiệu thành Bảo Hưng và gửi một phái đoàn sang Trung Hoa lấy tiếng là triều cống nhưng ngầm xin nhà Thanh giúp đỡ. Cũng thời gian đó triều đình Gia Định liên tiếp gửi nhiều phái đoàn sang Quảng Đông để vận động nhà Thanh từ bỏ Tây Sơn và công nhận một triều đại mới. Chúa Nguyễn cũng đưa sang một số tướng lãnh thuỷ quân Tây Sơn bắt được lấy lý do là họ vốn có xuất thân cướp biển được Tây Sơn dung túng kèm theo chiếc ấn bạc nhà Thanh phong cho vua Quang Trung. Theo đúng thể lệ và lễ tiết nhà Thanh vẫn chấp thuận cho Tây Sơn gửi người qua nhưng cố tình trì hoãn việc đưa phái đoàn lên Bắc Kinh vì muốn chờ xem tình hình phía nam thay đổi theo hướng nào trước khi tỏ thái độ dứt khoát. Chỉ thị ngầm của vua Gia Khánh là nếu triều đình Tây Sơn chạy sang Trung Hoa thì chỉ nhận người trong hoàng tộc mà không chấp nhận cho các bầy tôi đi theo để tránh những khó khăn ngoại giao từng xảy ra khi vua Càn Long an tháp gia đình và bầy tôi vua Chiêu Thống năm Kỷ Dậu 1789 . Giữa năm Nhâm Tuất 1802 vua Gia Long chiếm được toàn cõi Bắc Hà vua tôi nhà Tây Sơn đều bị bắt gỡ thế bí cho nhà Thanh nên vua Gia Khánh nhanh chóng kết án Nguyễn Quang Toản bội bạc để quay sang công nhận triều đình Phú Xuân. Từ khóa nhà Thanh nhà Tây Sơn nhà Nguyễn chuyến triều cống công nhận a Nhà nghiên cứu độc lập Santa Ana CA USA. e-mail nguyenchinh@ Tạp chí Khoa học Đại học Đông Á Tập 2 Số 2 6 Tháng tr. 86-103 ISSN 2815 - 5807 Trường Đại học Đông Á Đà Nẵng Việt Nam 87 The last envoy of tribute sent by the Tay Son Court to the Qing in 1802 Nguyen Duy Chinha Abstract In the fifth lunar month of Tan Dau 1801 king Nguyen Phuc Anh of Gia Dinh regained city of Phu Xuan now Hue the citadel of Tay Son. King Canh Thinh fled to Thang Long now Ha Noi and renamed his reign-title into Bao Hung and
