Lập trình bào thai là một khái niệm, “Bất kỳ kích thích hay xúc phạm nào ở giai đoạn then chốt của tăng trưởng và phát triển đêu làm thai nhi thích nghi phát triển, thay đổi cấu trúc, sinh lý vĩnh viễn ở các bộ phận chủ yếu”, ảnh hưởng đến sức khỏe, bệnh tật về sau. Cơ chế lập trình bào thai được chấp nhận rộng rãi là sự hình thành kiểu gen phát triển, lập trình dinh dưỡng thai và điều hòa tưới máu nội môi tử cung-rau. | TẠP CHÍ NHI KHOA 2022 15 4 LẬP TRÌNH BÀO THAI VỚI NGUỒN GỐC SỨC KHỎE BỆNH TẬT Nguyễn Công Khanh TÓM TẮT Lập trình bào thai là một khái niệm Bất kỳ kích thích hay xúc phạm nào ở giai đoạn then chốt của tăng trưởng và phát triển đêu làm thai nhi thích nghi phát triển thay đổi cấu trúc sinh lý vĩnh viễn ở các bộ phận chủ yếu ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh tật về sau. Cơ chế lập trình bào thai được chấp nhận rộng rãi là sự hình thành kiểu gen phát triển lập trình dinh dưỡng thai và điều hòa tưới máu nội môi tử cung-rau. Sức khỏe của mọi người đều chịu ảnh hưởng bởi những tác động từ đời sống bào thai sơ sinh trẻ nhỏ và thành niên tác động từ thời kỳ bào thai là then chốt là thời kỳ hình thành cấu trúc cơ thể. Lập trình bào thai là một nguồn gốc phát triển sức khỏe và bệnh tật được coi là lập trình đời sống sớm. Nhiều bệnh phát sinh ở người lớn liên quan chặt chẽ với thiếu dinh dưỡng thai cân nặng kích thước trẻ khi sinh căng thẳng trong thời kỳ thai chứng tỏ nhiều bệnh người lớn có nguồn gốc từ lập trình bào thai. Chiến lược tăng cường sức khỏe phòng bệnh sớm có hiệu quả cao phòng được cả bệnh phát sinh sớm và muộn. Các can thiệp sớm tốt nhất là tăng cường sức khỏe sinh sản bằng dinh dưỡng đầy đủ rèn luyện thể lực giảm căng thẳng cho phụ nữ trước và sau thụ thai loại trừ nguy cơ sinh thấp cân và chăm sóc trẻ sinh thấp cân. Từ khóa Lập trình bào thai Nguồn gốc phát triển sức khỏe và bệnh tật Nguồn gốc bào thai bệnh người lớn Bênh mạn tính Bênh không nhiễm trùng. ABSTRACT FETAL PROGRAMMING amp DEVELOPMENTAL ORIGIN OF HEALTH AND DISEASE Fetal programming is a concept that postulates Whereby a stimulus or insult during the critical period of growth and development can result in developmental adaptions that produce permanent structural physiological changes in key tissues or organs thereby predisposing an individual to health and disease in later life. The most widely accepted mechanisms of fetal programming are the genotype establishing fetal nutritional programming and the
